Eerlijkheid mobiliteitsmaatregelen inzichtelijk dankzij IKOB-rekentool
CROW heeft de RMP-dashboardomgeving uitgebreid met de IKOB-rekentool. Met deze nieuwe toevoeging kunnen overheden de effecten van mobiliteitsmaatregelen voor verschillende bevolkingsgroepen eenvoudig inzichtelijk maken.
Het dasboard voor de Regionale Mobiliteitsplannen (de RMP-monitor) ondersteunt regio’s al bij het vormgeven van datagedreven en duurzaam mobiliteitsbeleid. Met de toevoeging van de IKOB-rekentool (Integrale Kijk Op Bereikbaarheid) wordt dat beleid niet alleen schoner, maar ook eerlijker.
Van doorstroming naar maatschappelijke waarde
Vanuit het KpVV-programma helpt CROW overheden bij het ontwikkelen van goed verkeersbeleid. Daarbij zien we een toenemende behoefte aan instrumenten die verder gaan dan alleen ‘mobiliteit’ of ‘doorstroming’. Steeds meer beleidsmakers willen weten: hoe draagt een maatregel bij aan wat mensen echt nodig hebben – zoals toegang tot werk, voorzieningen en sociale contacten?
"Mobiliteit is geen doel op zich, maar een middel," zegt projectleider Marco van Burgsteden. "We willen mensen helpen om de dingen te doen die voor hen belangrijk zijn. Dat vraagt om inzicht in bereikbaarheid – en vooral in hoe eerlijk die bereikbaarheid verdeeld is."
Wat doet de IKOB-rekentool?
De IKOB-rekentool maakt zichtbaar hoe verduurzamingsmaatregelen – zoals hogere parkeerkosten of minder autoverkeer – uitwerken op de bereikbaarheid van mensen in verschillende inkomensgroepen. Dat gebeurt aan de hand van vijf bereikbaarheidspijlers:
- bereikbaarheid van arbeidsplaatsen
- bereikbaarheid van bedrijven en instellingen
- sociaal/recreatieve bereikbaarheid
- concurrentie om arbeidsplaatsen
- bereikbaarheidsongelijkheid
De tool gebruikt hiervoor een combinatie van locatiegegevens, mobiliteitsdata en CBS-statistieken. Daarmee worden 57 bevolkingsgroepen gemodelleerd met elk hun eigen mobiliteitsprofiel. Dit maakt het mogelijk om beleidsmaatregelen te toetsen op hun effect op vervoersarmoede en kansenongelijkheid.
Een toegankelijke tool voor alle gemeenten
De achterliggende software – ontwikkeld door Hans Voerknecht en ondersteund door CROW-KpVV – is open source en vrij te downloaden via de GitHub-pagina van CROW. Maar omdat verkeersmodellen vaak complex zijn en veel rekenkracht vragen, is er ook een gebruiksvriendelijke webversie ontwikkeld: de IKOB-rekentool. Deze bevat vooraf berekende resultaten voor alle Nederlandse gemeenten, zodat beleidsmakers zonder technische drempels met de inzichten aan de slag kunnen.
Waarom is de IKOB-rekentool belangrijk?
De tool maakt zichtbaar:
- of bepaalde groepen (onbedoeld) buiten spel komen te staan door duurzaamheidsmaatregelen
- in hoeverre autoloos leven realistisch is in verschillende wijken
- welke beleidsmaatregelen kansrijk zijn binnen de lokale context
- en hoe beleidsdoelen rond klimaat, leefbaarheid en inclusie elkaar beïnvloeden.
"Wij willen dat beleid werkt voor iedereen. De IKOB-tool helpt om dat scherp te krijgen – voordat maatregelen worden ingevoerd", aldus Van Burgsteden.
Nu beschikbaar
De IKOB-rekentool is per direct beschikbaar via het RMP-dashboard van CROW. Gebruikers kunnen op interactieve wijze verkennen hoe duurzame mobiliteitsmaatregelen uitpakken voor de bereikbaarheid in hun regio – en vooral: voor wie.
CROW staat open voor feedback en blijft de tool actief doorontwikkelen op basis van ervaringen uit het veld en nieuwe data.
