Samen werken aan een inclusieve openbare ruimte: betrek bewoners vanaf het begin

Hoe ervaren bewoners van superdiverse wijken hun leefomgeving? En hoe zorg je ervoor dat de herinrichting van pleinen, straten en speeltuinen daadwerkelijk aansluit op hún wensen en beleving? In de wijken Laakkwartier (Den Haag) en Doornbos-Linie (Breda) bracht Platform31 samen met bewoners in kaart hoe zij de openbare ruimte ervaren – en waar kansen en knelpunten liggen. Eén ding werd al snel duidelijk: de manier waarop mensen zich verhouden tot hun wijk is allesbehalve uniform.

Van mental maps tot wijkschouw: de kracht van verhalen

Via ‘mental maps’ – zelfgemaakte kaarten waarop bewoners hun favoriete en minder prettige plekken tekenen – en wijkschouwen kwamen verhalen naar boven die in traditionele participatie vaak onder de radar blijven. Vrouwen gaven aan zich onveilig te voelen door een overheersende ‘mannencultuur’ in de wijk. Jongeren, ouders, ouderen en mensen met een beperking lieten zien hoe verkeersdrukte, slecht groenonderhoud of de staat van speeltuinen hun dagelijks leven beïnvloeden. Ook geluidsoverlast, verloedering en vluchtige sociale verbanden kwamen naar voren als factoren die de leefbaarheid onder druk zetten.

Kleine gebaren, groot effect

Tegelijkertijd lieten de gesprekken zien hoe krachtig ontmoeting kan zijn. Een goed onderhouden boomspiegel of een laagdrempelige speeltuin kan net dat verschil maken in hoe mensen zich tot elkaar en hun omgeving verhouden. Kleine contacten leiden tot publieke vertrouwdheid – essentieel in wijken waar veel verschillende leefwerelden samenkomen.

Van meedenken naar meedoen en mede-beheren

De belangrijkste les? Wie écht een inclusieve wijk wil creëren, betrekt bewoners niet pas bij de laatste ontwerptekening, maar vanaf het eerste idee. En houdt ze ook daarna betrokken – bij het beheer, het gebruik en de sociale dynamiek van de openbare ruimte. Want een veilige, prettige buurt ontstaat niet alleen op de tekentafel, maar door dagelijks onderhoud, sociale inzet én door blijvend het gesprek te voeren over wat wel en niet werkt.

Lees het volledige artikel van Platform31 voor alle inzichten, ervaringen en aanbevelingen